Những con khủng
long ăn thịt luôn là một nỗi khiếp sợ của muôn loài động vật thời tiền
sử. Trong số đó, những con Khủng long bò đực Carnotaurus là loài được đánh giá
là thiện chiến nhất. Mặt khác, với những đặc điểm tiến hóa đặc trưng, việc
nghiên cứu về Carnotaurus hứa hẹn sẽ mở ra những phát hiện mới về cách thức săn mồi
và chiến đấu của các loài khủng long cổ đại.
Nghe thì có vẻ hoành tráng, nhưng
mình cũng xin bật mí một điều là nếu bạn từng “mắt tròn mắt dẹt” khi nhìn vào 2
chi trước không cân xứng của khủng long bạo chúa T-Rex, thì đừng bỏ qua Carnotaurus. Đúng vậy, T-Rex sẽ trông giống như
Stretch Armstrong bên cạnh Carnotaurus, loài khủng long có chi trước mà có cũng được
không có cũng chẳng làm sao, khi mà 2 tay của nó còn ngắn hơn cả T-Rex.
CARNOTAURUS LÀ GÌ?
Carnotaurus, có nghĩa là “con bò ăn thịt”, có nguồn gốc từ tiếng La tinh, trong đó carno có nghĩa là “thịt” và taurus có nghĩa là “bò”, do cặp sừng của nó có hình dạng khá giống sừng bò. Carnotaurus là thành viên của họ Abelisauridae, đây là một nhóm khủng long chân thú lớn đã chiếm phần lớn hệ sinh thái ăn thịt tại vùng đất phía nam của lục địa Gondwana vào cuối kỷ Creta. Quan hệ phát sinh chủng loài của Carnotaurus không rõ ràng, nó có thể có một mối quan hệ họ hàng gần với hoặc Majungasaurus hoặc Aucasaurus.
Carnotaurus cơ bản khá giống loài khủng
long bạo chúa T-Rex, một kẻ
săn mồi tàn bạo và vô cùng khát máu, chúng có cơ thể to lớn chắc khỏe với
cân nặng khoảng từ 1,3 -2 tấn,
cao 3m và dài khoảng gần 8m. Ở nhiều loài khủng
long Abelisauridae, như Carnotaurus,
chi trước của chúng bị thoái hóa, thậm chí còn ngắn hơn các chi của T-Rex
và so về độ phế của 2 cánh tay thì cũng khá ngang nhau, thậm chí Carnotaurus còn không có ngón tay hoàn
chỉnh. Điều này có thể khiến bàn tay Abelisaurid
không thể nắm bắt, buộc những con khủng long phải dựa vào cái đầu và bộ hàm mạnh
mẽ của chúng để bắt con mồi.
Hai chiếc sừng khá đặc biệt
này cộng them với một cái cổ đầy cơ bắp có thể được sử dụng để chiến đấu với
các đối thủ cùng loài. Thói quen ăn uống của Carnotaurus vẫn
chưa rõ ràng: một số nghiên cứu cho thấy loài khủng long này có thể săn lùng
con mồi rất lớn như khủng long chân thằn lằn Sauropoda, trong khi các nghiên cứu khác cho thấy những loài nó săn
chủ yếu các động vật nhỏ. Carnotaurus đã có một sự
thích nghi tốt để có chạy và là một trong những khủng long chân thú lớn chạy
nhanh nhất.
HÀNH TRÌNH KHÁM PHÁ
Hóa thạch đầu tiên của Carnotaurus được phát hiện vào năm 1984
bởi một đoàn thám hiểm do nhà cổ sinh vật học người Argentina, là ông Jose
Bonaparte dẫn đầu. Được biết đây là chuyến thám hiểm thứ 8 trong dự án có
tên “Động vật có xương sống trên cạn và kỷ Phấn trắng Nam Mỹ”, bắt đầu vào năm
1976 và được Hiệp hội Địa lý Quốc gia tài trợ. Hóa thạch được bảo quản khá tốt
và các khớp nối vẫn giữ được liên kết với nhau, chỉ có hai phần ba đuôi, phần lớn
ở chân dưới và chân sau bị phá hủy bởi thời tiết.
Trong hóa thạch được tìm thấy,
hộp sọ và đặc biệt là mõm đã bị nghiền nát, trong khi phần xương cửa trước hàm
có tên khoa học là preaxilla được đẩy
lên phía trên xương mũi. Do đó, độ cong hàm trên của mẫu vật hóa thạch được
phóng đại lên nhiều lần so với thực tế của loài Carnotaurus. Theo các giám định và các quan sát ở hộp sọ, bộ xương
này thuộc về một cá thể Carnotaurus
trưởng thành. Các kết quả về việc giám định cũng như ước lượng về kích thước của
loài khủng long bò đực này được xem là khá chính xác và được ghi nhận trong các
nghiên cứu chuyên sâu của giới khảo cổ học.
Đặc biệt, ở phầnhộp sọ được
tìm thấy nằm ở phía bên phải của thân, cho thấy một tư thế hẹo phổ biến với cái
cổ cong qua thân. Tuy nhiên, điều đặc biệt chính là ở mẫu vật hóa thạch này còn
tìm thấy các dấu hiệu của da còn sót lại. Trước tầm quan trọng của những dấu hiệu
này, một cuộc thám hiểm thứ hai đã được bắt đầu để tái tìm kiếm tại địa điểm
khai quật ban đầu, kết quả là đã tìm kiếm được thêm một số mảng da khá hoàn chỉnh
sau đó.
VŨ KHI LỢI HẠI CỦA CARNOTAURUS
Khủng long bò đực Carnotaurus là loài khủng long hai chân
ăn thịt duy nhất được biết đến với một cặp sừng trên xương trán và các mào xung
quanh mắt dày đặc. Theo nghiên cứu của các nhà cổ sinh vật hiện tại, chúng sử dụng
những chiếc sừng này trong chiến đấu để tự vệ hoặc trong lúc săn mồi. Ngay sau
đây các bạn hãy cùng mình tìm hiểu những món vũ khí mà Carnotaurus đã sử dụng nhá.
+ Những
chiếc sừng nhọn: Vào năm 1988, nhà nghiên cứu
Gregory Scott Paul đã đề xuất rằng
nên xem những chiếc sừng là điểm yếu của chúng bởi vì rằng chiếc sừng tạo ra
các mào nhỏ quanh mắt của Carnotaurus
sẽ giảm thiểu khả năng quan sát của mắt khi chiến đấu. Tuy nhiên, theo nghiên cứu
của Gerardo Mazzetta và các đồng
nghiệp xuất bản năm 1998 lại cho rằng Carnotaurus
đã sử dụng sừng của nó theo cách tương tự như các mũi nhọn để tấn công kẻ
thù. Mazzetta cũng đã tính toán rằng
hệ thống cơ cổ của Carnotaurus đủ mạnh
để hấp thụ lực của hai cá thể va chạm với đầu của chúng ở phía trước với tốc độ
5,7m trên giây mỗi cái.
+ Những cú húc mạnh mẽ: Theo các
phân tích của Fernando Novas vào năm
2009 đã giải thích những đặc điểm tiến hóa đặc trưng của bộ xương Carnotaurus chính là cơ sở để chúng có
thể để đưa ra những cú đánh bằng đầu. Ông cho rằng việc hộp sọ ngắn hơn có thể
khiến chuyển động đầu nhanh hơn bằng cách giảm quán tính, trong khi đó cổ cơ bắp
sẽ tạo lực và cho phép những cú đánh đầu trở nên mạnh hơn. Mặt khác, độ cứng và
sức mạnh của cột sống được tăng cường của Carnotaurus
cũng giúp chúng chống lại các cú sốc sau khi thực hiện các cú húc bằng đầu và cổ.
+ Những cú đớp chớp nhoáng: Theo phân
tích về cấu trúc hàm của Carnotaurus
bởi Mazzetta và đồng nghiệp được xuất
bản lần lượt vào các năm 1998, 2004 và 2009 cho thấy loài vật này có khả năng tạo
ra các cú đớp với tốc độ nhanh nhưng không mạnh. Trong quá trình săn mồi, các vết
cắn nhanh sẽ quan trọng hơn là vết cắn mạnh, đặc biệt là khi bắt những con mồi
nhỏ. Điều này cũng có sự tương tự như khi nghiên cứu về các loài cá sấu thời hiện
đại khi chúng cắn và ngoạm những con mồi có kích thước nhỏ.
Các nhà nghiên cứu cũng ghi
nhận mức độ linh hoạt cao trong cấu tạo của hộp sọ và đặc biệt là hàm dưới của Carnotaurus hơi giống với các loài rắn
hiện đại. Độ đàn hồi của hàm sẽ cho phép nó nuốt trọn các con mồi nhỏ. Ngoài
ra, phần trước của hàm dưới đã tiến hóa và hình thành bộ phận giống như là bản
lề cho phép hàm của chúng di chuyển lên xuống nhanh chóng. Mazzetta và các đồng nghiệp cũng phát hiện ra rằng hộp sọ có thể chịu
được các tác động lớn xuất hiện khi kéo hoặc húc mạnh vào những con mồi lớn. Do
đó, Carnotaurus có thể thường ăn những
con mồi tương đối nhỏ là chủ yếu nhưng chúng cũng có thể săn được những con khủng
long lớn.
Theo những gì Francois Therrien và các đồng nghiệp đề
xuất vào năm 2005, lực cắn của Carnotaurus
gấp đôi so với cá sấu mõm ngắn Mỹ và có thể xem đây là loài vết cắn mạnh nhất của
bất kỳ loài động vật bốn chân nào và chúng tên khoa họclà tetrapod. Các nhà nghiên cứu cũng thấy được sự tương tự của Carnotaurus với những con rồng Komodo hiện đại: độ bền uốn của hàm dưới
giảm dần về phía đầu, cho thấy hàm không phù hợp để bắt con mồi nhỏ cần có độ
chính xác cao khi tấn công nhưng dễ mang lại vết thương như chém làm suy yếu
con mồi lớn. Kết quả là, theo nghiên cứu này, Carnotaurus nếu phải làm mồi cho những động vật lớn chỉ có thể là
do bị phục kích.
KHẢ NĂNG VẬN ĐỘNG CỦA
CARNOTAURUS
Cũng theo các nghiên cứu của
Mazzetta và các cộng sự của mình, Carnotaurus là loài có tốc độ chạy rất
nhanh. Ngoài ra xương đùi của chúng đã tiến hóa và được điều chỉnh để chịu được
việc uốn cong lên cao khi chạy, tuy nhiên điều này lại làm hạn chế tốc độ tối
đa của nó. Khả năng thích nghi với việc chạy nhanh của Carnotaurus tuy không được tốt như các loài đà điểu hiện
nay nhưng chúng cũng sở hữu tốc độ tối đa lên tới 56 km mỗi giờ.
Ở hầu hết các loài khủng long nói chung, cơ vận động quan trọng nhất thường nằm ở đuôi. Cơ này có tên khoa học là “caudofemoralis”, gắn vào đốt xương thứ tư và kéo xương đùi về phía sau khi bị co lại trong lúc chạy. Hai nhà nghiên cứu Scott Persons và Phil Currie đã đưa ra các lưu ý rằng trong đốt sống đuôi của Carnotaurus có các xương sườn không nhô ra theo chiều ngang “hình chữ T” nhưng một số các loài khủng long khác mà được đặt ngược với trục dọc của đốt sống, tạo thành hình chữ “V”. Điều này sẽ cung cấp thêm không gian cho hệ cơ của chúng phát triển hơn. Theo tính toán, khối lượng cơ bắp mỗi chân của Carnotaurus là từ 111 đến 137 kg. Do đó, có thể xem Carnotaurus là một trong những loài khủng long chạy nhanh nhất lúc bấy giờ. Nếu hiện tại có loài nào có được tốc độ nhanh hơn thì các bạn bình luận bên dưới cho mình biết nhá.